Unha vez vivía un rei nun pazo situado á beira dun grande bosque no que había toda caste de bestas. Un día, enviou este rei un cazador ó bosque para que cazase un cervo, pero o home non regresou máis. O rei pensou: " Quizais lle pasou algo". Así que, o día seguinte, enviou outros dous cazadores a buscalo. Pero tamén estes desapareceron. Así, o terceiro día, reuniu a tódolos cazadores e díxolles:
—Rastrexade tódolos currunchos do bosque e non volvades ata que encontréde-los tres.
E tampouco regresou nin un destes cazadores á casa, nin volveu ver ninguén os cans que levaban. Dende ese momento, xa ninguén se atreveu a ir a este bosque; e daquela, reinou alí gran calma e soidade, vendo só que pasaban esporadicamente cara ó sitio algunha aguia ou algún azor.
E así foi durante moitos anos, ata que chegou un cazador de fóra que se presentou ante o rei a pedir mantenza e ofreceuse para ir ó perigoso bosque. O rei non quería da-lo seu consentimento, e dixo:
—O bosque non é seguro. Temo que che suceda o mesmo cós outros e que non regreses xamais.
—Señor, atrévome a corre-lo risco, pois que eu non coñezo o medo –retrucou o cazador.
E así penetrou no bosque co seu can, o que axiña deu cunhas pegadas de animal salvaxe e comezou a seguilas. Pero, aínda ben non andara uns metros cando deu cun profundo pantano no que se perdían as pegadas. De pronto, emerxeu da auga un brazo nu, colleuno e levouno ás profundidades. O cazador, que observara todo atentamente, regresou ó pazo e volveu con tres homes, e, entre todos, baleiraron a auga do estanque utilizando caldeiros. Cando albiscaron o chan, viron un home de cor marrón coma a ferruxe, cuns cabelos tan longos que lle caían por diante da face e lle chegaban ós xeonllos. Atárono con cordas e levárono ó pazo, onde se levantou unha grande expectación por aquel home salvaxe. O rei mandou que fose encerrado nunha gaiola de ferro, que se puxo no patio do pazo, e prohibiu, baixo pena de morte, abri-la porta. A chave gardouna a mesma raíña; e así, a xente xa puido volver ó bosque sen medo.
O rei tiña un fillo de oito anos e, cando andaba a xogar coa pelota de ouro no patio, caeulle esta dentro da gaiola. O neno foi correndo ata alí e dixo:
— Devólveme a miña pelota.
—Non, tes que me abrir primeiro a porta –respondeu o home.
—Non, non o farei, o rei prohibiuno –dixo o neno, e marchou.
O día seguinte, volveu o neno á gaiola para reclama-la súa pelota.
—Ábreme a porta –dixo o home, pero o rapaz negouse.
Ó terceiro día, estando o rei de caza, achegouse unha vez máis o neno á gaiola e dixo:
—Aínda que quixese, non podería abri-la porta porque non teño a chave.
—Atoparala debaixo da almofada da túa nai –explicou o home salvaxe.
O rapaz, que quería recuperar como fose a súa pelota, esqueceu tódalas prohibicións, trouxo a chave e, como a porta era difícil de abrir, trillou un dedo. Pero nada máis abrila, o home devolveulle a pelota e fuxiu correndo. O rapaz colleu medo e suplicou:
—¡Ei, home salvaxe! Non fuxas, senón vanme dar unha tunda.
E o home salvaxe deu volta, subiuno ós ombros e levouno con el para o bosque.
Cando o rei regresou da caza, viu que a gaiola estaba baleira e preguntoulle á raíña que sucedera. Ela, que non sabía nada, buscou a chave pero non a atopou. Chamou polo rapaz, pero non houbo resposta. O rei enviou a súa xente para que o buscasen por campos e montes, mais ninguén deu con el. Entón, xa puido imaxina-lo acontecido; e, dende aquel momento, apoderouse unha gran tristura do pazo real.
Entrementres, o home salvaxe chegou de volta á lúgubre fraga, baixou o rapaz ó chan e díxolle:
—Non volverás ver a teus pais; pero, xa que me liberaches, hei ter compaixón de ti. Quero que fiques aquí comigo. Se fas todo o que che diga, non terás problemas. Ouro e alfaias non me faltan: teño máis ca ninguén no mundo. E fixo un leito de carriza para o neno.
O día seguinte, foi con el a unha fonte e díxolle:
—A fonte dourada é relucente e transparente coma o cristal. Será tarefa túa sentar aquí e prestar atención para que non caia nada dentro, senón quedará profanada. Hei vir cada día, ó solpor, para comprobar se cumpríche-las miñas ordes.
O rapaz sentaba na fonte, vía, ás veces, algúns peixes e serpes dourados nadando e atendía ben para que nada caese. Unha vez, de súpeto, empezou a doerlle tanto un dedo que o meteu na auga inconscientemente, e aínda que o quitou rápido, xa era tarde de máis e o dedo era agora de ouro. O rapaz procurou por tódolos medios seca-lo ouro, pero os seus intentos foron inútiles. Coa caída do sol, chegou o home de ferro, mirou para o neno e preguntou:
—¿Que lle sucedeu á fonte?
—¡Nada, nada! –exclamou o neno, agochando o dedo dourado tralo lombo para que non llo vise.
—Metíche-lo dedo na auga –sentenciou o home de ferro–. Por esta vez, perdóoche; pero ¡procura que non volva caer nada dentro!
Á mañá seguinte, xa ó amencer, o neno sentou outra vez na fonte a mirar por ela. O dedo aínda lle doía e levouno á cabeza, con tan mala sorte que caeu un pelo na auga. O rapaz colleuno rapidamente pero xa este se convertera en ouro. Cando chegou o home de ferro, quen xa sabía o que sucedera, díxolle:
—Deixaches que caese un pelo na fonte. Non te castigarei agora, pero como ocorra unha terceira vez, a fonte quedará profanada e xa non poderás permanecer aquí.
Ó terceiro día, sentou o rapaz na fonte e non moveu o dedo, sen lle importar canto lle doese. Pero o tempo facíaselle interminable, e púxose a mira-lo reflexo do seu rostro na auga. E cando máis se dobrou para verse ben os ollos, caeulle o longo cabelo na auga. Ergueuse axiña, pero demasiado tarde: o cabelo era completamente dourado e relucía coma o sol. Xa podedes imaxina-lo medo que lle entrou ó rapaz. Colleu un pano e botouno por riba da cabeza para que o home de ferro non lle vise o pelo. Pero cando este chegou, sabendo xa o que acontecera, ordenoulle saca-lo pano. O cabelo dourado quedou ó vento, e de nada valeron as escusas:
—Non superáche-la proba, e xa non podes ficar aquí. Marcha e camiña polo mundo; así vera-lo que é ser pobre. Pero como non tes mal corazón e eu quero o teu ben, vouche conceder unha cousa: cando precises axuda, corre ó bosque e berra: "¡Home de ferro!". Acudirei inmediatamente. O meu poder é grande, máis do que ti pensas, e teño ouro e prata en abundancia.
Así, o fillo do rei abandonou o bosque e camiñou e camiñou ata chegar a unha gran cidade na que buscou traballo; pero, como non aprendera oficio, non encontrou ningún. Finalmente, foi ó pazo e preguntou alí se podería servir en algo. A xentes do pazo non sabían en que poderían empregalo; pero compracéulle-lo rapaz e permitiron que ficase. Tomouno ó seu servicio o cociñeiro, e ordenoulle que trouxese auga e leña e limpa-la cinza. Unha vez que non había xente dispoñible, mandoulle servi-las viandas na mesa real. Como non quería que se lle vise o cabelo dourado, o rapaz non sacou o gorro. O rei, que nunca tal cousa vira, díxolle:
—Cando veñas á mesa real, has de descubrirte.
—¡ Ai, señor, non pode ser! Teño unha tiña moi grave –retrucou o rapaz.
O rei mandou chama-lo cociñeiro, reprendeuno dicíndolle cómo permitira que entrase semellante rapaz ó seu servicio e ordenoulle que o expulsase. Pero a este deulle mágoa, e cambiouno polo axudante do xardineiro.
Agora, chovese ou tronase, o rapaz tiña que coida-lo xardín, regalo, cavalo e podalas plantas. Un día de verán no que estaba a traballar el só, ía tanta calor que sacou o gorro para que o aire o refrescase. Cando os raios do sol caeron sobre o seu cabelo, desprendeu este unha luz e un brillo tan intensos que penetraron no cuarto da princesa, quen de seguida se ergueu a ver que era aquelo. Cando viu o mozo gritou:
—¡Ti, rapaz, tráeme un ramo de flores!
El vestiu rapidamente o gorro e apañou unhas cantas flores no prado para levarllas á princesa. Nas escaleiras topou co xardineiro, que o censurou:
—¿Como lle podes levar á filla do rei un ramo de flores cativas? ¡Corre lixeiro e trae un ramo coas flores máis bonitas e exóticas!
—¡Non, non! –replicou o rapaz–. As flores silvestres recenden máis e hanlle gustar máis.
En canto entrou na alcoba da princesa, dixo esta:
—¡Descubre a cabeza, non é apropiado que déixe-lo gorro posto!
—Non debo –contestou– teño unha tiña moi forte.
Pero a princesa colleu o gorro e sacoullo, caéndolle así o cabelo polos ombros, configurando unha fermosa imaxe. El quixo marchar, pero ela agarrouno por un brazo e deulle unha manchea de moedas de ouro. O rapaz saíu sen darlle a menor importancia ós cartos e regaloulle as moedas ó xardineiro.
—Toma, para que os teus nenos xoguen con elas.
Para o día seguinte, volveulle pedi-la princesa un ramo de flores; e nada máis entrar na alcoba, a princesa enganchoulle o gorro para arrincarllo, pero el agarrouno ben coas dúas mans. Aínda así, a rapaza regaloulle outra manchea de moedas de ouro, que el non quería, e deullas outra vez ó xardineiro para os seus nenos.
E ó terceiro día o mesmo: a princesa non foi capaz de sacarlle o gorro, e el non quixo os cartos.
Pouco tempo despois estalou unha guerra no país. O rei reuniu os seus soldados e non sabía se podería resisti-lo ataque do poderoso exército inimigo. Entón dixo o rapaz:
—Xa son grande, dádeme un cabalo para que vos acompañe á guerra.
Os outros riron e dixeron:
—Despois de marcharmos, busca un na corte que algún deixaremos para ti.
E cando partiron, foi o rapaz á corte e sacou o cabalo, ó que lle faltaba unha pata e coxeaba así: clip, clap, clip, clap. Montou nel e foi ata o escuro bosque no que vivía o home de ferro, e nada máis entrar nel, berrou tres veces "¡ Home de ferro!" tan forte que tremeron as árbores. Este apareceu alí ó momento:
—¿Que ordenas? –preguntou.
—Quero un cabalo forte para ir á guerra –contestou o rapaz.
—Terás iso e todo o que queiras.
E, dicindo isto, o home desapareceu no bosque. Ó pouco tempo, chegou un criado cun dócil cabalo que bufaba polo fociño; detrás del, un grupo de soldados, armados con ferro, relucindo as súas espadas debaixo o sol. O rapaz deulle o cabalo coxo ó criado, montou no cabalo forte e cabalgou diante do exército.
Cando chegaron ó campo de batalla, xa morrera un gran número de soldados do rei, e os poucos que quedaban vivos tiñan que retirarse. O rapaz sacou a súa espada e, coma un furacán, matou con ela a todo aquel que se lle puxo diante. Os inimigos intentaron fuxir, pero el perseguiunos ata que non quedou nin un só deles. Mais o rapaz, en vez de regresar onda o rei, levou os soldados de novo ó bosque e chamou polo home de ferro.
—¿Que ordenas? –preguntoulle.
—Toma o teu animal e os teus soldados, e devólveme o meu cabalo coxo.
E así foi, e o rapaz cabalgou no seu cabalo coxo de regreso ó pazo. Cando o rei chegou da batalla, correu ó encontro da filla que o felicitou pola súa victoria.
—Non fun eu quen gañou a guerra –explicoulle– senón un cabaleiro misterioso que me axudou co seu exército.
A princesa quixo saber quen era aquel cabaleiro, pero o rei non llo soubo dicir.
—Saíu perseguindo ó inimigo e non o volvín ver.
A princesa preguntoulle polo rapaz ó xardineiro, que botou a rir e dixo:
—Acaba xusto de chegar no seu cabalo coxo. Os outros mofáronse del, dicindo: "Aí vén o noso Clipclap". E preguntáronlle despois: "¿Detrás de que silveira te deitaches a durmir?". O rapaz dixo: "Fíxeno o mellor que puiden, e sen min teriades acabado moi mal". E os outros aínda riron máis del.
O rei díxolle á princesiña:
—Quero facer unha gran festa que dure tres días e ti lanzarás unha mazá dourada; quizais así conseguiremos que se achegue o misterioso cabaleiro.
En canto se anunciou a festa, marchou o rapaz para o bosque e chamou polo home de ferro:
—¿Que ordenas? –preguntou.
—Quero apaña-la mazá dourada da princesa.
—Pódelo dar por feito –dixo o home de ferro–, levarás tamén unha armadura vermella e montarás un fermoso cabalo roxo.
Cando chegou o día, galopou o rapaz ata alí e colocouse de par dos cabaleiros de modo que ninguén o recoñeceu. A princesa saíu, tirou a mazá e só el puido apañala; pero en canto a tivo, marchou con ela. O segundo día, vestiuno o home de ferro cunha armadura branca e deulle un cabalo branco. Outra vez apañou a mazá; e, sen deterse nin un momento, marchou con ela. O rei enfadouse e dixo:
—Isto non está permitido. Ten que se presentar ante min e dici-lo seu nome.
E entón deu a orde de que, se o día seguinte volvía fuxi-lo cabaleiro que atopase a mazá, había que perseguilo; e de el resistirse a volver, atacalo. Así, ó terceiro día recibiu o rapaz un cabalo e unha armadura negros e, como non, apañou a terceira mazá. Cando quixo fuxir, seguírono os homes do rei, e un deles achegouse tanto que o feriu coa punta da espada nunha perna. Aínda así, o cabaleiro negro conseguiu escapar; mais o cabalo galopaba con tanta forza que lle caeu o helmo da cabeza e viron todos o cabelo dourado. Os homes do rei deron volta e deron conta do sucedido.
O día seguinte, a princesa preguntoulle ó xardineiro polo rapaz. E este dixo:
—Ese rapaz tan raro está a traballar no xardín. Tamén foi á festa, aínda chegou onte á noite, e ensinoulles ós meus fillos tres mazás de ouro que gañou alí.
Así, o rei esixiu que o rapaz se presentara ante el; e este entrou co gorro posto. Pero a princesa achegouse por detrás, sacoullo, e todos puideron ve-lo seu cabelo dourado caéndolle sobre os ombros; era tan fermoso que a xente quedou abraiada.
—¿Es ti o cabaleiro que apareceu na festa vestido dunha cor distinta cada día e que apañou as mazás douradas? –preguntoulle o rei.
—Si –afirmou–, e aquí están as mazás –e sacounas do peto para darllas ó rei–. Se aínda necesita máis probas, podo amosarlle a ferida que me fixeron os seus homes cando me perseguiron; e tamén son o cabaleiro que acabou cos seus inimigos na guerra.
—Se podes realizar semellantes empresas, non es ti precisamente axudante de xardineiro. ¡Di de quen es fillo! –dixo o rei.
—Meu pai é un rei poderoso, e ouro e riquezas non me faltan.
—Xa vexo –dixo o rei– que agora teño unha gran débeda contigo. ¿Hai algo que poida facer por ti?
—Claro que pode; déame a súa filla como esposa –contestou.
—Non anda con voltas –riu a princesa–, pero eu xa sabía polo seu cabelo dourado que non podía ser un axudante de xardineiro.
Foi onda el e bicouno.
Á voda viñeron tamén os pais do noivo que estaban moi felices, xa que renunciaran a toda esperanza de ver outra vez o seu amado fillo. Cando xa estaban no convite, cesou de pronto a música, abríronse as portas e apareceu un soberbio rei seguido do seu séquito. Foi onda o príncipe, abrazouno e dixo:
—Son o home de ferro. Botárame alguén un meigallo, e transformeime nun home salvaxe, pero ti liberáchesme. Agora serán túas tódalas miñas riquezas.
Lección / Moraleja:
Por editar.